اینکه همیشه در دلتان به یاد زیارت حرم مطهر امام هشتم(ع) هستید و زیارت پیش از هر شاخصه دیگری یک امر معنوی و قلبی است، جای شک و تردیدی نیست اما نمادهای مختلف ظاهری، دیداری، شنیداری، ساختمانی و... در کنار آیین‌ها و رسوم متنوع در این بارگاه مقدس وجود دارد که انسان به محض دیدن یا شنیدن آن‌ها به یاد حرم مطهر امام رضا(ع) می‌افتد. پرچم متبرک گنبد منور رضوی، نمادی از سقاخانه و پنجره فولاد صحن انقلاب اسلامی، صدای نقاره‌خانه حرم مطهر رضوی، نمادی از ایوان طلای حرم مطهر و... از جمله این موارد است. در این میان، نشان(آرم) و لباس خدمت خدمه بارگاه مطهر حضرت ثامن الحجج(ع) و مناصب و القاب نیز یکی از این نمادها و نشانه‌هاست. به همین بهانه و در ادامه بخش‌هایی از گفت‌وگوی خبرنگار روزنامه قدس با «مهدی حسامی» کارشناس اسناد تصویری در مرکز اسناد آستان قدس رضوی در همین ارتباط را می‌خوانید.

توفیق خدمت، «عالی‌ترین» درجه و مقام است

خدمت و خدمت‌رسانی در آستان قدس رضوی از جنبه معنوی والایی برخوردار بوده و کسانی که در این مکان مقدس به فعالیت مشغول هستند، رضایت زائران و مجاوران حرم امام رضا(ع) را از بزرگ‌ترین آرزوهای خود می‌دانند. عالی‌ترین درجه توفیق در تشکیلات اداری آستان قدس رضوی خدمت و خدمت‌رسانی در جوار بارگاه حرم امام رضا(ع) است. افراد گوناگون با هر پست و مقامی که در نظام تشکیلات اداری آستان قدس رضوی باشند، خود را خادم حرم مطهر امام رضا(ع) قلمداد کرده و ارزش معنوی آن را با هیچ چیز دیگری همسان نمی‌دانند. در خدمت‌رسانی به زائران حرم منور امام رضا(ع) فاصله‌ها از بین رفته و خدمه آستان قدس رضوی سعی می‌کنند رفتاری خوش با زائران داشته باشند. در منابع تاریخی اعم از اسناد مکتوب، سفرنامه‌ها و غیره به این مسئله اشاره و مدارک و شواهد ارزشمندی از این مراسم در مرکز اسناد آستان قدس رضوی موجود است.

یکی از اصیل‌ترین تشکیلات اداری

سابقه تشکیلات اداری در آستان قدس رضوی به دوره صفوی بازمی‌گردد. در این دوره بنا به آرامش سیاسی به وجود آمده تشکیلات اداری آستان قدس رضوی نسبت به گذشته از شکل و چارچوب منظمی برخوردار شد. برخی مشاغل از بین رفت و یا زمینه‌ساز مشاغل و مناصب جدیدی شد. در حال حاضر آستان قدس رضوی بزرگ‌ترین، گستره‌ترین و منظم‌ترین تشکیلات اداری و مذهبی را دارد. آستان قدس رضوی از قدیم برای انجام کارها روش و سنت‌های خاص خود را دارد، برای هر کاری مسئولی در نظر گرفته و آن مسئول هم افرادی برای اجرای کارهای مربوط معین کرده و در حوزه خود فعالیت دارد، آن‌ها با همکاری و تشریک مساعی کارهای خدماتی را انجام می‌دهند و برای رفاه زائران کوشش می‌کنند.

نشان و لباس خدمت

معمولاً بیشتر کسانی که در اماکن متبرکه رضوی مشغول خدمت‌رسانی هستند از نشان خدمت مشخص و معینی برخوردارند که وجه تمایز این افراد محسوب می‌شود. این نشان برای همه خدمه آستان قدس رضوی به صورت نشان (آرم و پلاک) برجسته حاوی کلمه (لا اله الا الله) و نوع خدمت در زیر آن برای خادم، فراش، کفشدار و حفاظ در سمت چپ لباس خدمتی (لباده یا پالتوی خدمت) و برای دربانان بر بالای لبه جلو کلاه نصب می‌شود و لباس خدمت نیز برای خادم، فراش، کفشدار و حفاظ عبارت است از شلوار و لباده مشکی با یقه شکاری و برای دربانان کت و شلوار مشکی با یقه شکاری و کلاه مشکی مخصوص است. البته کفشداران در پشت میز خدمت کفشداری از روپوش سبز رنگ هم استفاده می‌کنند. در مجموع همه مدیران، کارکنان، خدمه و خادمیاران بارگاه مطهر امام هشتم(ع) با هر لباس و نشان خدمتی که دارند در کنار ترویج و نشر سنت و سیره رضوی، خدمت به زائران و مجاوران بارگاه مقدس امام رضا(ع) و تکریم آنان را بزرگ‌ترین توفیقات دانسته و برای آن جانانه تلاش می‌کنند.